Ο Πύργος της Βασιλίσσης είναι η βασιλική έπαυλη που κατασκευάστηκε στη θέση ενός παλιού πύργου. Το κτίσμα είναι γοτθικού ρυθμού κατ ‘απομίμηση του πύργου Ηochenschwangau στην Βαυαρία όπου γεννήθηκε ο Όθωνας. Τα δύο κτίρια παρά τη σημαντική τους διαφορά σε μέγεθος έχουν πολλά κοινά στοιχεία. Οι ομοιότητες των δύο κτιρίων ξεκινούν από τα εξωτερικά γνωρίσματα (πολυγωνικοί πύργοι, επάλξεις, τοξωτά παράθυρα), συνεχίζονται στον πυλώνα της εισόδου και επεκτείνονται στο εσωτερικό του, στους χώρους, στα έπιπλα και τα μικροαντικείμενα. Παραμένει άγνωστος ο αρχιτέκτονας του κτιρίου.
Πιθανολογείται πως είναι έργο του Φρανσουά Λουί Φλοριμόν Μπουλανζέ ή του Κ. Χάνσεν. Είναι ένα μοναδικό μνημείο της νεογοτθικής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα. Το κτίριο στην Επτάλοφο εγκαινιάστηκε στις 13/25 Αυγούστου του 1854, ημέρα των γενεθλίων του Βασιλιά Λουδοβίκου, πατέρα του Όθωνα. Η Αμαλία θέλησε μ’αυτόν τον τρόπο να ευχαριστήσει και να τιμήσει τον πεθερό της, που αγαπούσε ιδιαίτερα και ο οποίος ήδη από το 1848 είχε αναγκαστεί λόγω του γνωστού σκανδάλου με την Λόλα Μοντέζ να παραιτηθεί από τον θρόνο.
Παρετέθη μία μεγαλοπρεπής δεξίωση στη βασιλική τραπεζαρία, όπου παρακάθισαν ανάμεσα σε άλλους ο Πρωθυπουργός Μαυροκορδάτος, ο Πρέσβης της Βαυαρίας και άλλοι επίσημοι. Η είσοδος στο κτήμα είναι μνημειακή καθώς ορθώνεται με την μορφή κάστρου με επάλξεις και μικρότερους πύργους σε βαθμιδωτή διάταξη. Εξέχουσα θέση για την φιλοξενία επισήμων γευμάτων είχε η κεντρική αίθουσα του Πύργου με την περίτεχνη διακόσμηση.
Η έντονα κυανή ατμόσφαιρα των τοίχων και της οροφής με τη χρυσή γεωμετρική διακόσμηση, το ξύλινο πάτωμα από διαφορετικά είδη ξύλου στα πρότυπα της σχολής του Μονάχου, ο χρυσοποίκιλτος και έντονα χρωματικός σε μπλε και κόκκινες ζώνες διάκοσμος, τα μικροέπιπλα και τα φωτιστικά σε καθαρά γοτθικό ρυθμό, αναδεικνύουν τη βούληση της Αμαλίας να προβάλει μια ρομαντική διακοσμητική τάση.
Η Επτάλοφος, το κτήμα που με τόση φροντίδα και αγάπη δημιούργησε η Αμαλία δεν φαίνεται να συγκινούσε ιδιαίτερα τον Όθωνα. Μετά την έξωση των βασιλέων, η κυβέρνηση κήρυξε το κτήμα δημόσια περιουσία. Η διαχείρισή του ανατέθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών που το παρέδωσε στη συνέχεια στο νέο βασιλέα Γεώργιο. Το 1863 το κτήμα αποδόθηκε και πάλι δια πληρεξουσίου στον Όθωνα.
Μετά τον θάνατό του αγοράστηκε από τον βαρώνο Σίνα για να πουληθεί στην οικογένεια Γεωργίου Παχή. Κατόπιν πέρασε στην οικογένεια Σερπιέρη (η κόρη του Γ. Παχή, Λαυρία, παντρεύτηκε τον Φερνάνδο Σερπιέρη).
Με νόμο του μεσοπολέμου που απαγόρευε την μεγάλη ακίνητη περιουσία η Οικογένεια Σερπιέρη αναγκάστηκε να παραχωρήσει το μεγαλύτερο μέρος του Κτήματος στο Ελληνικό Δημόσιο και να κρατήσει μόνο 250 στρέμματα μέσα στα οποία βρίσκεται σήμερα και ο Πύργος Βασιλίσσης. Η τεράστια έκταση του Κτήματος αποτελεί σήμερα το Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης Αντώνης Τρίτσης. O Πύργος Βασιλίσσης σήμερα ανήκει στην Γεωργοκτηνοτροφική Εμπορική Κτηματική Εταιρία Ιλίου Α.Ε.
Στόχος της Βασίλισσας Αμαλίας ήταν, όπως αναφέρει και η Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη στο λεύκωμά της «Ανάκτορα στην Ελλάδα» (εκδόσεις Μέλισσα), η δημιουργία ενός αγροκηπίου, μιας πρότυπης δηλαδή κτηνοτροφικής και αγροτικής μονάδας. Ήταν μια τάση την εποχή εκείνη η δημιουργία μεγάλων κτημάτων. Οι Ευρωπαίοι ηγεμόνες που προέρχονταν άμεσα από την τάξη των φεουδαρχών είχαν πάντα πολύ καλή σχέση με τη γη. Το ισόγειο καταλαμβάνει μια μεγάλη αίθουσα υποδοχής και τα βασιλικά υπνοδωμάτια, ενώ στον όροφο υπάρχει ακόμα μία μεγάλη αίθουσα με τα εμβλήματα της Ελλάδας, της Βαυαρίας και του Ολτενμπουργκ πάνω σε έντονο γαλάζιο φόντο με χρυσές διακοσμήσεις. Θαυμαστές και οι οροφογραφίες, επίσης σε μπλε, κόκκινα και χρυσά σχέδια, ενώ η μαρκετερί (από διαφορετικά ξύλα) στο πάτωμα είναι στο ύφος που σχεδίασε ο Γκέρτνερ για τα ανάκτορα της Αθήνας και ο Κλέντζε για τα ανάκτορα του Μονάχου.
Ο άμεσος περιβάλλων χώρος, καταπράσινος, με τους φοίνικες να κυριαρχούν, στολίζεται από αγάλματα ρομαντικού ύφους, σαρκοφάγους κι ένα σιντριβάνι. Ακόμη μερικά εντυπωσιακά στοιχεία: ο πύργος δεν διέθετε ποτέ τουαλέτα ή μαγειρείο. Βρίσκονταν σε πλαϊνά κτήρια, τα οποία επίσης διασώζονται. Λέγεται πως η Αμαλία δεν κοιμήθηκε ποτέ σ' αυτόν, προτιμώντας ένα μικρότερο οίκημα. Ο κυρίως πύργος λειτουργούσε μόνο ως χώρος υποδοχής. Ο Οθωνας δεν τον προτιμούσε και γι' αυτό η τότε βασίλισσα τον επισκεπτόταν μόνη της.
Κείμενα: Βασίλης Κουτσαβλής
Πηγές κειμένων:
Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη, Ανάκτορα στην Ελλάδα, Εκδόσεις Μέλισσα
Γεώργιος Λάϊος, Ο Πύργος της Βασιλίσσης, Αθήνα 1977
Μαρίνος Διώτης-Σπύρος Γεωργόπουλος, ΙΛΙΟΝ πορεία στους αιώνες, Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα Μερκούρη
Κώστας Σταματόπουλος, Το Χρονικό του Τατοΐου, Εκδόσεις Καπόν
Εφημερίδα Καθημερινή, 23-06-1937
Ιστοσελίδα: www.royalchronicles.gr
Αρχεία Πύργου Βασιλίσσης
